28 Kasım 2011 Pazartesi

Köpek ve Kedilerde Anal Kese Hastalıkları


Anal kese nedir, nerededir ve ne işe yarar? 
Dış salgı yapan bir salgı bezi olan anal keseler iki adet olup anüsün her iki tarafında ve anüsten biraz daha aşağıda yer alırlar. Akıtıcı bir kanalla anüsün başlangıç, rektumun ise son bölümünden dışarıya açılan bu bezden salınan sekrasyon dışkının rahat bir şekilde dışarıya çıkışını sağlar. Anal keselerin yapısı ve işlevi kedi ve köpeklerde aynı olmakla birlikte , patolojileri farklılıklar gösterir. Özellikle köpeklerde anal kese hastalıkları kedilere oranla daha sık görülmektedir. 

Anal keselerde görülebilen rahatsızlıklar nelerdir?
Dışkılama sırasında, dışkının kese üzerine yaptığı basınçla kanallar açılır ve salgı dışkı ile birlikte dışarı atılır. Ancak çeşitli nedenlere bağlı olarak bu salgı dışarıya akıtılamaz ise, kese içinde birikerek anal keseye ait hastalıkların şekillenmesine neden olabilir. Anal keseler de görülebilen rahatsızlıklar : 
- Tıkanma, 
- Enfeksiyon ve sonuç olarak apse, 
- Anal keselerde nüksetme özelliğinde ve kötü huylu bir tür tümör olan adenokarsinomlar da şekillenebilmektedir. Bu tümör paratroid hormon benzeri bir madde salgılayarak hiperkalsemiye neden olabilir. 

Anal kese rahatsızlığının seyri nasıldır? 
Tıkanma, enfeksiyon ve apse birbirini takip eden evrelerdir. Öncelikle akıtıcı kanalın çeşitli nedenlerle tıkanması ve salgının dışarı akıtılamaması söz konusudur. Kanalın tıkanmasına neden olan etmenler, yabancı cisim, dışkı ve kirlerin kanalda birikmesi ya da çevre dokularda şekillenen yangı veya tümörlerin kanala basınç uygulamasıdır. Ayrıca kanalın patolojik olarak dar olması, salgının koyu kıvamlı olması, anal kasların güçsüzlüğü ve yetersiz kasılması, beslenmeye bağlı olarak dışkının yumuşak formda olması, uzun süren ishaller de kesenin boşalmasını engelleyen etmenlerdir. Tıkanan kese içerisinde biriken salgı zamanla yoğunlaşarak enfekte olur. Enfeksiyonun şekillenmesine Streptococcus fecalis, Escherichia coli, Clostridium welchii, Proteus spp ve Staphilococcus spp türü bakteriler neden olabilir. Şekillenen enfeksiyon ve kese içinde birikerek sertleşen içerik kesede irkiltiye ve yangıya neden olur. Zamanla enfeksiyonun ve yangının şiddetinin artmasıyla kese apseleşir. Gerekli sağalım yapılmadığında ise apseli kese kendiliğinden patlayabilir. 

Anal kese yangısı nedir?
Anal kesede gelişen bu patolojik durum genel olarak anal kese yangısı olarak adlandırılır. Tümöral oluşum dışında tedavisi kolay olan bu rahatsızlığın tespit edilmesi halinde dikkat edilmesi gereken en önemli konu nükslerdir. Tam bir iyileşme sağladıktan sonra bile süren anal kese salgısı ve giderilemeyen kimi bozukluklar (kanalın darlığı, salgı kıvamının yoğun oluşu gibi) nedeniyle nüksler hemen hemen kaçınılmazdır. Bu nedenle de düzenli olarak veteriner hekim tarafından kesenin kontrolünün yapılması ve dolgun keselerin boşaltılması gerekebilir.

Anal kese rahatsızlıkları hangi ırklarda daha çok görülür?
Özellikle Poodle, Chihuahua, Terrier gibi küçük ırklarda sık görülmekle beraber tüm ırklarda görülebilir. 

Anal kese rahatsızlıklarının belirtileri nelerdir?
Klinik belirtiler ve yapılan fiziksel muayene ile hastalığın tanısı oldukça kolaydır. Başlangıçta görülebilecek en belirgin bulgu irkiltiye bağlı olarak şekillenen kaşınmadır. Bu nedenle sık sık bölgeyi yere sürme ve yalama isteği belirgindir. İlerlemiş vakalarda bölgede şişkinlik, kızarıklık ve ağrı saptanabilen belirgin bulgulardır. Kesenin enfekte, yangılı ve aşırı dolu olduğu durumlarda ağrılı ve zor bir dışkılama görülebilir. Ayrıca dışkıya, kan ve irinli içerik bulaşabilir. Anal kesenin akıtıcı kanallarının tıkanmış olduğu durumlarda şiddetli bir ağrı ve apseleşme görülebileceği gibi, kesenin patlayarak sürekli irinli bir akıntının geldiği fistül oluşturması da mümkündür. 
Kedi ve köpeklerde anal kese hastalıklarına bağlı olarak şekillenen en önemli sorun kabızlıktır. Bu bozukluk genellikle ilerlemiş yangılı vakalarda gözlenir. Ağrı nedeniyle dışkılamadan sakınma nedeniyle zamanla bu durum kabızlık oluşumuna neden olur. 

Anal kese rahatsızlıkları nasıl tedavi edilir?
Anal kese hastalıklarında tedavi hastalığın evresine bağlı olarak değişir. Hafif bir şişkinlik, kaşıntı ve kızak hareketiyle beliren irkilti söz konusu olduğunda kesenin boşaltılması sorunun çözümlenmesi için yeterli olacaktır. Ancak enfeksiyonun söz konusu olduğu durumlarda kesenin boşaltılması ve kese içinin yıkanması yanında uygun medikal bir tedaviye de ihtiyaç vardır. Daha komplike bir durum olan apseleşme, fistülleşme ve kanalın tıkanıklığının giderilemediği durumlarda ise tedavi ancak kesenin operatif yöntemlerle çıkarılması ile yapılabilir. 

Son söz olarak şunu söylemek isterim ki Jessie'nin anal kese salgısı, dışkısı ile kendi kendine çıktığı için veteriner tarafından temizlenmesine gerek kalmıyor. Köpeğinizin yukarıda anlatıldığı gibi ciddi şikayetleri olmadığı ve anal kesesi kendi kendine boşaldığı sürece anal kesesini sıktırmamanızı öneririm. Zira anal kese temizleme işleminin yapılması bu kesenin daha sık dolmasına neden oluyor ve bir yerden sonra veteriner tarafından sıkılmasının düzenli olarak yapılması gerekiyor. Ciddi bir sorun yoksa bırakın doğal olarak temizlensin..:)