Dişi Köpeklerde Kızgınlık Dönemi - Ergenlik ve Çiftleşme Mevsimi

Köpekler diğer tüm memeli canlılarda olduğu gibi türlerinin devamını üreyerek sağlarlar. Hayvanlarda kızgınlık dönemleri insanlara kıyaslanırsa oldukça büyük farklılıklar gösterebilmektedir. Dişi köpek sahibi olarak sizin bu evre hakkında yeterli bilgiye sahip olmanız, "kızgınlık" (çiftleşme) siklusunda oluşan olayların işleyişi ve bu dönemlerin özelliklerini bilmeniz, onun hayatını sizinle beraber daha rahat bir şekilde geçirmesinde büyük yararlar sağlayacaktır. Unutmamanız gereken diğer bir konu da dişi köpeklerin kızgınlık dönemlerindeki davranışlarının normalden farklılıklar gösterebileceğidir. Bu dönemlerde ona yaklaşamınız daha anlayışlı, sevecen ve dikkatli olmalıdır.

ERGENLİK ÇAĞI (PUBERTAS)
Beslediğiniz anne adayı bir dişi köpeğin cinsel hayatı (ergenlik çağı) doğduktan sonraki 6 - 12 aylık dönemde gözlemlenen ilk kızgınlık belirtileri ile başlamaktadır. Köpeğin ırkı ilk östrus siklusunun görülme zamanı üzerine etki etmektedir. Ergenlik çağına erişilen dönem; ırk, çevre koşulları ve beslenme gibi faktörlere bağlı olarak değişkenlik gösterebilir.

ÇİFTLEŞME MEVSİMİ
Dişi köpekler genelde ilkbaharda ve sonbaharda olmak üzere yılda iki kez kızgınlık gösterir. Bu dönemler mevsimsel monoöstrik (bir kızgınlık döneminde tek bir kızgınlık gösterme) olarak değerlendirilmektedir. Ancak yapılan bazı çalışmalar sonucunda çevresel etkilerin kontrol altında tutulduğu ortamda yetiştirilen köpeklerin mevsime bağlı olmaktan çıkabildikleri gözlenmiştir. Örnek vermek gerekirse Basenjii ırkı köpekler senede yalnız bir kez (Sonbaharda) kızgınlık gösterirler.

Genelde Proöstrus (kızgınlık öncesi) dönemi en çok Şubat ayında görülmektedir. Bu aydan sonra yoğun olarak görüldüğü aylar Mart, Nisan, Mayıs, Haziran ve Ekim'dir. Ekim - Ocak arasındaki aktivite Haziran - Eylül arasındaki aktiviteden daha fazladır. Şubat - Mayıs ayları arasında kızgınlıkların yoğunlaşması hipotalamus – hipofiz - ovaryumlar üzerinde çevresel stimülasyonun olduğunu göstermektedir. Özet olarak dişi köpekler yıl boyu östrus gösterebilir, çiftleşebilir ve yavrulayabilir. Ancak yoğun olan dönemler kış sonu ve ilkbahar başındadır. Çiftleşme için en ideal yaş 2 - 6. yıllar olup reprodüktif (üreme) performans 6. yaştan itibaren düşmeye başlar. Köpeklerin büyük çoğunluğunda 8. Yaştan itibaren kızgınlık gösterme durmaktadır (bakım, beslenme ve çevresel faktörlere göre değişkenlik gösterir). İlk çiftleştirmenin ikinci ya da üçüncü östrusta yapılması tavsiye edilmektedir.